M.A. - Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

Το μάθημα αναφέρεται στο ευρύτερο πεδίο της Ειδικής Αγωγής και της Εκπαίδευσης μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και στόχο έχει να αποκτήσουν οι φοιτητές μια συνολική εικόνα του γνωστικού αντικειμένου, αλλά και των επιμέρους ειδικών θεμάτων του ιδιαίτερου αυτού χώρου. Το μάθημα στοχεύει στην κατανόηση της σημασίας της Ειδικής Αγωγής στο σύγχρονο σχολικό περιβάλλον και του ρόλου της στη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής. Επίσης, πραγματεύεται ζητήματα ορισμών, περιγράφεται η δομή και η λειτουργία των Σχολικών Μονάδων Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης και αναδεικνύεται ο πολυδιάστατος ρόλος του εκπαιδευτικού Ειδικής Αγωγής. Τέλος, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε εμπειρικά τεκμηριωμένες πρακτικές παρέμβασης και αναλύονται ζητήματα που άπτονται των αναλυτικών προγραμμάτων στην Ειδική Αγωγή.

Ο σκοπός αυτού του μαθήματος είναι να διδαχθούν οι βασικές αρχές μεθοδολογίας της έρευνας και στατιστικής, ώστε να είναι δυνατός ο κατάλληλος σχεδιασμός και πραγμάτωση εμπειρικών μελετών στο στάδιο της διπλωματικής εργασίας. Συγκεκριμένα, θα διδαχθούν οι παρακάτω έννοιες: α. Εισαγωγή σε βασικές έννοιες μεθοδολογίας και στατιστικής, είδη μεταβλητών, μέτρηση κεντρικής τάσης, κανονική κατανομή. β. Πειραματικοί ερευνητικοί σχεδιασμοί ομάδων, αλληλεπιδράσεις. γ. Πειραματικοί σχεδιασμοί ερευνητικών σχεδίων. δ. Δημιουργία εργαλείων μέτρησης, αξιολόγηση της αξιοπιστίας της μέτρησης. ε. Αξιολόγηση της εγκυρότητας της μέτρησης. στ. Ανάλυση εμπειρικού άρθρου. ζ. Δειγματοληψία. η. Η διαδικασία του ελέγχου υποθέσεων με το κριτήριο t. θ. Συγκρίσεις ομάδων με την ανάλυση διακύμανσης. ι. Ερευνητικοί σχεδιασμοί με πολλές ανεξάρτητες μεταβλητές: Παραγοντική ανάλυση διακύμανσης. ια. Απλή και πολλαπλή ανάλυση παλινδρόμησης.

Το μάθημα της Ψυχοπαιδαγωγικής αποτελεί ένα σημαντικό πεδίο σπουδών που εξετάζει την αλληλεπίδραση μεταξύ της ψυχολογίας και της παιδαγωγικής, με σκοπό την κατανόηση και τη βελτίωση των διαδικασιών μάθησης και διδασκαλίας. Παρατίθεται μια αναλυτική περιγραφή των βασικών ενοτήτων και θεμάτων που  καλύπτονται στο μάθημα:

1. Εισαγωγή στην Ψυχοπαιδαγωγική

• Ορισμός και Σκοποί: Εισαγωγή στο αντικείμενο και τους στόχους της ψυχοπαιδαγωγικής.
• Ιστορική Εξέλιξη: Ανάπτυξη της ψυχοπαιδαγωγικής ως επιστημονικού πεδίου.

2. Αναπτυξιακή Ψυχολογία

• Στάδια Ανάπτυξης: Εξερεύνηση των διαφόρων σταδίων της ανάπτυξης (σωματική, γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη).
• Θεωρίες Ανάπτυξης: Εξέταση θεωριών όπως αυτές των Piaget, Vygotsky και Erikson.

3. Μάθηση και Διδασκαλία

• Θεωρίες Μάθησης: Ανάλυση θεωριών μάθησης (συμπεριφοριστική, γνωστική, κοινωνική μάθηση).
• Διδακτικές Στρατηγικές: Μεθοδολογίες και τεχνικές διδασκαλίας.
• Διαφοροποιημένη Διδασκαλία: Προσαρμογή της διδασκαλίας στις ανάγκες των μαθητών.

4. Εκπαιδευτική Ψυχολογία

• Κίνητρα και Μάθηση: Παράγοντες που επηρεάζουν την κινητοποίηση των μαθητών.
• Διαχείριση Τάξης: Στρατηγικές για την αποτελεσματική διαχείριση της τάξης.
• Μαθησιακές Δυσκολίες: Διάγνωση και παρέμβαση στις μαθησιακές δυσκολίες.

5. Ειδική Αγωγή

• Εκπαίδευση Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες: Θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις.
• Ενσωμάτωση και Συμπερίληψη: Προώθηση της ενσωμάτωσης και της συμπερίληψης στην τάξη.
• Προγράμματα Παρέμβασης: Ανάπτυξη και εφαρμογή προγραμμάτων παρέμβασης.
• Διαχείριση Κρίσεων: Στρατηγικές παρέμβασης σε κρίσιμες καταστάσεις.

6. Κοινωνική Ψυχολογία και Εκπαίδευση

• Δυναμική Ομάδας και Σχέσεις Μεταξύ Μαθητών: Μελέτη της κοινωνικής δυναμικής στην τάξη.
• Κοινωνική Επιρροή και Στερεότυπα: Επίδραση της κοινωνικής επιρροής και των στερεοτύπων στην εκπαίδευση.
• Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: Προσέγγιση της εκπαίδευσης με έμφαση στην πολιτισμική ποικιλότητα.

7. Εφαρμοσμένη Ψυχοπαιδαγωγική

• Μελέτες Περίπτωσης και Πρακτικές Εφαρμογές: Ανάλυση περιπτώσεων και εφαρμογή θεωρητικών γνώσεων.
• Αναστοχασμός και Αυτοαξιολόγηση: Προώθηση του αναστοχασμού και της αυτοαξιολόγησης των εκπαιδευτικών.
• Τεχνολογία στην Εκπαίδευση: Χρήση και ενσωμάτωση της τεχνολογίας στη διδασκαλία.

8. Ερευνητικές Μέθοδοι στην Ψυχοπαιδαγωγική

• Σχεδιασμός και Διεξαγωγή Έρευνας: Εισαγωγή στις βασικές αρχές του ερευνητικού σχεδιασμού.
• Ποσοτικές και Ποιοτικές Μέθοδοι: Εκμάθηση των βασικών μεθόδων ανάλυσης δεδομένων.

Ανάλυση και Ερμηνεία Δεδομένων: Εφαρμογή τεχνικών ανάλυσης και ερμηνείας των ερευνητικών αποτελεσμάτων.

Το μάθημα «Μαθησιακές Δυσκολίες και Διαταραχές Συμπεριφοράς» επικεντρώνεται στην κατανόηση, διάγνωση και διαχείριση των μαθησιακών και συμπεριφορικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μαθητές στο σχολικό περιβάλλον. Ακολουθεί μια λεπτομερής περιγραφή των βασικών θεματικών ενοτήτων που περιλαμβάνονται σε αυτό το μάθημα:

1. Εισαγωγή στις Μαθησιακές Δυσκολίες

• Ορισμοί και Ταξινομήσεις: Κατανόηση των διαφορετικών τύπων μαθησιακών δυσκολιών.
• Ιστορικό Πλαίσιο: Εξέλιξη της αναγνώρισης και της αντιμετώπισης των μαθησιακών δυσκολιών.

2. Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες

• Δυσλεξία: Αναγνώριση, συμπτώματα και στρατηγικές διδασκαλίας.
• Δυσαριθμησία: Προβλήματα με την αριθμητική και τρόποι υποστήριξης.
• Δυσορθογραφία: Δυσκολίες στην ορθογραφία και μεθοδολογίες παρέμβασης.
• Δυσγραφία: Ζητήματα στη γραφή και υποστηρικτικές τεχνικές.

3. Διάγνωση και Αξιολόγηση

• Εργαλεία και Μέθοδοι Διάγνωσης: Χρήση ψυχομετρικών τεστ και άλλων διαγνωστικών εργαλείων.
• Αξιολόγηση Εκπαιδευτικών Αναγκών: Διαδικασίες για τον εντοπισμό των μαθησιακών δυσκολιών.

4. Παρέμβαση και Υποστήριξη

• Διδακτικές Στρατηγικές: Εφαρμογή εξατομικευμένων διδακτικών μεθόδων.
• Υποστηρικτική Τεχνολογία: Χρήση τεχνολογικών εργαλείων για τη διευκόλυνση της μάθησης.
• Συνεργασία με Ειδικούς: Ρόλος των ειδικών παιδαγωγών, λογοθεραπευτών και ψυχολόγων.

5. Διαταραχές Συμπεριφοράς

• Διαταραχή Αντίθεσης/Αρνητικής Συμπεριφοράς (ODD): Συμπτώματα και στρατηγικές διαχείρισης.
• Διαταραχή Διαγωγής (CD): Κατανόηση και παρεμβατικές τεχνικές.
• Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ASD): Σημάδια, διαγνωστικά κριτήρια και εκπαιδευτικές προσεγγίσεις.

6. Κοινωνική και Συναισθηματική Υποστήριξη

• Κοινωνικές Δεξιότητες: Διδασκαλία και ενίσχυση κοινωνικών δεξιοτήτων.
• Συναισθηματική Υποστήριξη: Παρεμβάσεις για την υποστήριξη της συναισθηματικής ανάπτυξης.
• Συνεργασία με Οικογένειες: Συνεργασία με γονείς για την υποστήριξη των παιδιών στο σπίτι.

7. Νομοθεσία και Πολιτικές Εκπαίδευσης

• Νομικά Πλαίσια: Κατανόηση των νομοθετικών ρυθμίσεων και των εκπαιδευτικών πολιτικών.

Δικαιώματα των Μαθητών: Εξασφάλιση των δικαιωμάτων των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες και διαταραχές συμπεριφοράς.

Σκοπός του μαθήματος είναι η κατάρτιση των φοιτητών σε προγράμματα προαγωγής της ψυχικής υγείας και της μάθησης στη Γενική και Ειδική Αγωγή. Το μάθημα περιλαμβάνει τις ακόλουθες θεματικές: Πρωτογενής, δευτερογενής, τριτογενής πρόληψη. Διαχείριση συναισθημάτων. Προαγωγή της αυτοεκτίμησης. Εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων. Αντιμετώπιση αγχογόνων καταστάσεων. Εκμάθηση δεξιοτήτων επίλυσης συγκρούσεων. Απόκτηση δεξιοτήτων μελέτης. Ενίσχυση ψυχικής ανθεκτικότητας. Ενίσχυση της συναισθηματικής νοημοσύνης. Διαχείριση κρίσεων στο σχολείο. Γνωστικές- συμπεριφορικές, συστημικές και ψυχοεκπαιδευτικές προσεγγίσεις. Υποστήριξη εκπαιδευτικών, γονέων και αδελφών των παιδιών και εφήβων με ειδικές ανάγκες.

Στα πλαίσια του μαθήματος εξετάζονται οι βασικές αρχές λειτουργίας του νευρικού συστήματος, καθώς και οι εγκεφαλικές δομές που υποστηρίζουν ανατομικά και λειτουργικά τις γνωστικές διεργασίες (μάθηση, μνήμη, γλώσσα, επιτελικές λειτουργίες, οπτικο-χωρικές ικανότητες), το συναίσθημα και τη συμπεριφορά. Παρουσιάζεται η εγκεφαλική λειτουργία κατά τη διάρκεια του ύπνου και η συνεισφορά του στην παγίωση της μνήμης. Ακόμα, μελετάται η ψυχοφυσιολογία των μαθησιακών δυσκολιών, όπως η δυσλεξία και οι μαθησιακές δυσκολίες στα μαθηματικά, και των νευροαναπτυξιακών διαταραχών, όπως η νοητική αναπηρία. Τέλος, εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους οι γνώσεις αυτές μπορούν να εφαρμοστούν για να καταστήσουν πιο αποτελεσματική τη διδασκαλία.

Στο μάθημα αυτό αναπτύσσονται οι έννοιες των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών και της νοητικής αναπηρίας, καθώς και των χαρακτηριστικών τους, με στόχο τη διάκρισή τους. Κατόπιν αναλύεται η έννοια της διαφοροποίησης του σχολικού προγράμματος και παρουσιάζονται προγράμματα για τους μαθητές αυτών των κατηγοριών. Οι φοιτητές εκπαιδεύονται τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο, σχεδιάζοντας εξατομικευμένα προγράμματα παρέμβασης και τεχνικές διαφοροποίησης του σχολικού προγράμματος για τις ανάγκες αυτών των μαθητών.

Οι διαταραχές μάθησης και συμπεριφοράς είναι συνήθως συνολική ονομασία για μια σειρά από συνθήκες που επηρεάζουν την ικανότητα ενός ατόμου να μαθαίνει και να λειτουργεί σωστά σε καθημερινές καταστάσεις. Αυτές οι διαταραχές μπορεί να είναι αποτέλεσμα γενετικών παραγόντων, περιβαλλοντικών παραγόντων ή συνδυασμού των δύο. Κάποια παραδείγματα διαταραχών μάθησης περιλαμβάνουν τη δυσλεξία, τη δυσνοητία, τη διαταραχή έκπτωσης της προσοχής και της υπερκινητικότητας (ADHD), ενώ παραδείγματα διαταραχών συμπεριφοράς περιλαμβάνουν τη διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού, τη σχιζοφρένεια και τη διαταραχή πρόσφατης μνήμης. Είναι σημαντικό να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί έγκαιρα κάθε διαταραχή, καθώς η σωστή υποστήριξη μπορεί να βοηθήσει τα άτομα που την αντιμετωπίζουν να αναπτύξουν το πλήρες δυναμικό τους.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:

• Αναγνωρίζει τα χαρακτηριστικά των διαταραχών συμπεριφοράς,
• Αναγνωρίζει τα χαρακτηριστικά των Μαθησιακών Δυσκολιών στην ανάγνωση, τη γραφή και τα μαθηματικά,
• Γνωρίζει τα κριτήρια και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση και τη διάγνωση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών,

Καταρτίζει Εξατομικευμένο Πρόγραμμα Εκπαίδευσης βασισμένο στα αποτελέσματα της αξιολόγησης των αναγκών του/της μαθητή/τριας.

Η παιδαγωγική της συμπερίληψης αναφέρεται στη φιλοσοφία και τις πρακτικές που στοχεύουν στην ενσωμάτωση όλων των μαθητών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), στην κανονική ακαδημαϊκή και κοινωνική ζωή του σχολείου. Αυτή η προσέγγιση υποστηρίζει την ιδέα ότι κάθε μαθητής είναι μοναδικός και πρέπει να έχει πρόσβαση σε μια εκπαίδευση που ταιριάζει στις ανάγκες του. Κάποιες αρχές της παιδαγωγικής της συμπερίληψης περιλαμβάνουν:

• Ατομική προσαρμογή: Η διαφοροποίηση της διδασκαλίας για να ανταποκρίνεται στις ανάγκες κάθε μαθητή, συμπεριλαμβανομένων αυτών με ΕΕΑ.
• Συνεργατική μάθηση: Η προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των μαθητών, ανεξαρτήτως των διαφορών τους, για την ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και της αμοιβαίας υποστήριξης.
• Θετικό κλίμα: Δημιουργία ενός περιβάλλοντος που προάγει την αποδοχή, την αμοιβαία σεβαστή συμπεριφορά και την αυτοεκτίμηση για όλους τους μαθητές.
• Συνεργασία με ειδικούς: Συνεργασία με ειδικούς στην αγωγή για να παρέχουν την κατάλληλη υποστήριξη και προσαρμοσμένες παρεμβάσεις σε μαθητές με ΕΕΑ.
• Συμμετοχή των γονέων: Ενθάρρυνση της συμμετοχής των γονέων στην εκπαιδευτική διαδικασία και της συνεργασίας με το σχολείο για την υποστήριξη των παιδιών τους.

Η παιδαγωγική της συμπερίληψης αποτελεί ένα σημαντικό πλαίσιο που προωθεί τη δικαιοσύνη, την ισότητα και την αξιοπρέπεια για όλους τους μαθητές, διασφαλίζοντας ότι κανείς δεν αφήνεται πίσω στη διαδικασία της εκπαίδευσης.

Η σχέση μεταξύ μουσικής και ειδικής αγωγής είναι πολύ σημαντική και έχει ευρείες εφαρμογές στην εκπαίδευση και τη θεραπεία. Η μουσική μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για την υποστήριξη και την ανάπτυξη των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Αναφέρονται διάφοροι τρόποι που η μουσική μπορεί να ενσωματωθεί στην ειδική αγωγή:

1. Μουσική θεραπεία: Η μουσική θεραπεία χρησιμοποιείται ως μέσο για τη βελτίωση των φυσικών, συναισθηματικών, κοινωνικών και πνευματικών λειτουργιών των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
2. Μουσική εκπαίδευση: Η μουσική εκπαίδευση παρέχει μια δομημένη προσέγγιση στη μάθηση της μουσικής, συμπεριλαμβανομένων προσαρμοσμένων μεθόδων για τους μαθητές με ΕΕΑ.
3. Ομαδικές μουσικές δραστηριότητες: Η συμμετοχή σε ομαδικές μουσικές δραστηριότητες, όπως οι μουσικές ομάδες ή οι χορωδίες, προάγει την κοινωνική αλληλεπίδραση και την αίσθηση της κοινότητας.
4. Μουσική ως μέσο εκφραστικής τέχνης: Η μουσική μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο εκφραστικής τέχνης για την έκφραση συναισθημάτων και την αυτό-έκφραση.
5. Προσαρμοσμένες μουσικές δραστηριότητες: Οι μουσικές δραστηριότητες μπορούν να προσαρμοστούν για να ανταποκριθούν στις ανάγκες των μαθητών με ΕΕΑ, προσφέροντας προσαρμοσμένα μουσικά όργανα ή δραστηριότητες.

Συνολικά, η μουσική παρέχει μια πολύπλευρη προσέγγιση για την υποστήριξη και την ανάπτυξη των μαθητών με ΕΕΑ σε διάφορους τομείς της ζωής τους.

Υπάρχουν πολλές στρατηγικές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ενσωματωθούν μαθητές με ΕΕΑ στη μουσική εκπαίδευση. Ορισμένες από αυτές τις στρατηγικές περιλαμβάνουν:

1. Διαφοροποίηση του περιεχομένου: Ανάλογα με τις ανάγκες των μαθητών, ο εκπαιδευτικός μπορεί να προσαρμόσει το περιεχόμενο των μαθημάτων μουσικής για να είναι προσβάσιμο και ενδιαφέρον για όλους.
2. Χρήση διαφορετικών μουσικών εργαλείων: Ο εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιήσει μια ποικιλία από μουσικά εργαλεία και μέθοδοι, όπως τα πληκτροφόρα, τα πνευστά, τα κρουστά και τη φωνητική εκπαίδευση, για να καλύψει τις διαφορετικές ανάγκες των μαθητών.
3. Ομαδική συνεργασία: Η μουσική μπορεί να προωθήσει τη συνεργασία και την αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών. Οι δραστηριότητες ομαδικής μουσικής μπορούν να ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή και την αίσθηση της κοινότητας.
4. Προσαρμοσμένες αποστολές: Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να προσαρμόσουν τις αποστολές μουσικής για να αντικατοπτρίζουν τα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητες των μαθητών.
5. Ατομική υποστήριξη: Ο εκπαιδευτικός μπορεί να παρέχει ατομική υποστήριξη στους μαθητές που τη χρειάζονται, όπως επιπλέον μαθήματα ή προσαρμοσμένες δραστηριότητες.

Οι παραπάνω στρατηγικές μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος μουσικής εκπαίδευσης που είναι προσβάσιμο και ενδιαφέρον για όλους τους μαθητές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με ΕΕΑ.

Το μάθημα “Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ)” επικεντρώνεται στη διερεύνηση των χαρακτηριστικών, των αιτιών, της διάγνωσης και των παρεμβάσεων που σχετίζονται με τις διαταραχές του αυτιστικού φάσματος. Περιγραφή των θεματικών ενοτήτων που  περιλαμβάνονται στο το μάθημα:

1. Εισαγωγή στη Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ)

• Ορισμοί και Ιστορικό Πλαίσιο: Κατανόηση του όρου ΔΑΦ και ιστορική ανασκόπηση της εξέλιξης της κατανόησης του αυτισμού.
• Επιδημιολογία: Στατιστικά στοιχεία και επιπολασμός της ΔΑΦ στον πληθυσμό.

2. Χαρακτηριστικά της ΔΑΦ

• Κοινωνική Αλληλεπίδραση και Επικοινωνία: Δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση, στη μη λεκτική επικοινωνία και στη δημιουργία σχέσεων.
• Συμπεριφορές και Ενδιαφέροντα: Επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, περιορισμένα ενδιαφέροντα και ανάγκη για σταθερότητα.
• Αισθητηριακή Ευαισθησία: Αισθητηριακές αντιδράσεις και διαταραχές στην επεξεργασία αισθητηριακών πληροφοριών.

3. Αιτιολογία και Παράγοντες Κινδύνου

• Γενετικοί Παράγοντες: Μελέτες για την κληρονομικότητα και γενετικές μεταλλάξεις που συνδέονται με τη ΔΑΦ.
• Περιβαλλοντικοί Παράγοντες: Έρευνες για τον ρόλο των περιβαλλοντικών επιδράσεων στην ανάπτυξη της ΔΑΦ.
• Νευροαναπτυξιακές Θεωρίες: Εξετάσεις των ανωμαλιών στον εγκέφαλο και του νευροβιολογικού υπόβαθρου της ΔΑΦ.

4. Διάγνωση της ΔΑΦ

• Διαγνωστικά Κριτήρια: Κατανόηση των διαγνωστικών κριτηρίων σύμφωνα με το DSM-5 και το ICD-11.
• Διαγνωστικά Εργαλεία: Χρήση αξιολογητικών εργαλείων όπως το ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule) και το ADI-R (Autism Diagnostic Interview-Revised).
• Πρώιμη Διάγνωση και Παρέμβαση: Σημασία της πρώιμης διάγνωσης και των πρώιμων παρεμβάσεων.

5. Εκπαιδευτικές Προσεγγίσεις και Παρεμβάσεις

• Εκπαιδευτικά Προγράμματα: Ειδικά προγράμματα εκπαίδευσης για παιδιά με ΔΑΦ.
• Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (ABA): Θεωρία και πρακτική της ABA για τη βελτίωση των δεξιοτήτων και της συμπεριφοράς.
• Μοντέλα Παρέμβασης: Χρήση άλλων μοντέλων παρέμβασης όπως το TEACCH (Treatment and Education of Autistic and related Communication-handicapped Children) και το PRT (Pivotal Response Treatment).

6. Κοινωνικές και Συναισθηματικές Δεξιότητες

• Ανάπτυξη Κοινωνικών Δεξιοτήτων: Προγράμματα και στρατηγικές για την ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων.
• Συναισθηματική Ρύθμιση: Τεχνικές για την υποστήριξη της συναισθηματικής ανάπτυξης και της αυτορρύθμισης.
• Κοινωνικές Ιστορίες: Χρήση κοινωνικών ιστοριών για την εκπαίδευση και την υποστήριξη στην κατανόηση κοινωνικών καταστάσεων.

7. Συνεργασία με Οικογένειες

• Υποστήριξη Οικογενειών: Παροχή πόρων και υποστήριξης για γονείς και οικογένειες παιδιών με ΔΑΦ.
• Εκπαίδευση Γονέων: Εκπαιδευτικά προγράμματα για γονείς σχετικά με τη διαχείριση και την υποστήριξη των παιδιών τους.
• Συνεργασία με το Σχολείο: Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ οικογένειας και σχολείου για την υποστήριξη του μαθητή.

8. Νομικά και Πολιτικά Θέματα

• Νομοθεσία και Δικαιώματα: Κατανόηση των δικαιωμάτων των ατόμων με ΔΑΦ και των νομικών πλαισίων που τα προστατεύουν.

Εκπαιδευτικές Πολιτικές: Πολιτικές και προγράμματα που αφορούν την εκπαίδευση των ατόμων με ΔΑΦ.

Το μάθημα «Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης» διερευνά την αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαίδευσης και κοινωνίας, εξετάζοντας πώς οι κοινωνικές, πολιτισμικές, οικονομικές και πολιτικές δομές επηρεάζουν την εκπαίδευση και πώς η εκπαίδευση με τη σειρά της διαμορφώνει την κοινωνία. Αναλυτική περιγραφή των βασικών θεματικών ενοτήτων που περιλαμβάνονται στο μάθημα:

1. Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

• Ορισμοί και Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Βασικές έννοιες και θεωρητικά πλαίσια στην κοινωνιολογία της εκπαίδευσης.
• Ιστορική Εξέλιξη: Εξέλιξη της κοινωνιολογικής σκέψης για την εκπαίδευση.

2. Εκπαίδευση και Κοινωνική Δομή

• Κοινωνική Στρωμάτωση και Ανισότητα: Ο ρόλος της εκπαίδευσης στη διαιώνιση ή τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων.
• Κοινωνική Κινητικότητα: Η εκπαίδευση ως μέσο κοινωνικής κινητικότητας.

3. Θεωρίες της Εκπαίδευσης

• Δομολειτουργιστική Προσέγγιση: Η εκπαίδευση ως μέσο κοινωνικοποίησης και διατήρησης της κοινωνικής τάξης.
• Κριτική Θεωρία: Η εκπαίδευση ως μέσο αναπαραγωγής της κοινωνικής ανισότητας.
• Θεωρία Σύγκρουσης: Η εκπαίδευση ως πεδίο κοινωνικών συγκρούσεων και διαπραγματεύσεων.

4. Εκπαίδευση και Κοινωνικές Ταυτότητες

• Φύλο και Εκπαίδευση: Ο ρόλος της εκπαίδευσης στη διαμόρφωση και την αναπαραγωγή των έμφυλων ταυτοτήτων.
• Εθνότητα και Πολιτισμική Ποικιλομορφία: Εκπαίδευση και πολιτισμική ταυτότητα, διαπολιτισμική εκπαίδευση.
• Κοινωνική Τάξη και Εκπαίδευση: Ο αντίκτυπος της κοινωνικής τάξης στις εκπαιδευτικές ευκαιρίες και αποτελέσματα.

5. Εκπαιδευτικοί Θεσμοί και Πολιτικές

• Σχολείο και Κοινωνία: Η σχέση μεταξύ σχολείου και ευρύτερης κοινωνίας.
• Εκπαιδευτική Πολιτική: Ανάλυση πολιτικών και μεταρρυθμίσεων στον τομέα της εκπαίδευσης.
• Διεθνής Εκπαίδευση: Συγκριτική μελέτη εκπαιδευτικών συστημάτων και πολιτικών σε διαφορετικές χώρες.

6. Εκπαιδευτική Διαδικασία

• Παιδαγωγική και Διδακτική: Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία και τη μάθηση.
• Κρυφό Αναλυτικό Πρόγραμμα: Ανάλυση του ανεπίσημου περιεχομένου και των μηνυμάτων που μεταφέρονται μέσω της εκπαίδευσης.
• Σχέσεις Δασκάλου-Μαθητή: Η δυναμική των σχέσεων στην εκπαιδευτική διαδικασία και η επίδρασή τους στη μάθηση.

7. Εκπαίδευση και Τεχνολογία

• Ψηφιακή Εκπαίδευση: Η επίδραση της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία και τη μαθησιακή εμπειρία.
• Κοινωνικά Δίκτυα και Εκπαίδευση: Ο ρόλος των κοινωνικών δικτύων στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής εμπειρίας.

8. Σύγχρονες Προκλήσεις και Μελλοντικές Τάσεις

• Παγκοσμιοποίηση και Εκπαίδευση: Οι επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης στις εκπαιδευτικές πολιτικές και πρακτικές.
• Περιβαλλοντική Εκπαίδευση: Η εκπαίδευση ως μέσο ευαισθητοποίησης και δράσης για περιβαλλοντικά ζητήματα.

Καινοτομία και Εκπαίδευση: Σύγχρονες καινοτομίες στην εκπαιδευτική διαδικασία και η επίδρασή τους στην κοινωνία.

Το μάθημα “Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης της Εκπαίδευσης” αποσκοπεί στην παροχή των βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων που απαιτούνται για την αποτελεσματική οργάνωση, διοίκηση και διαχείριση των εκπαιδευτικών μονάδων και συστημάτων. Οι φοιτητές θα εξοικειωθούν με τις θεωρίες και τις πρακτικές που διέπουν τη διοίκηση της εκπαίδευσης, θα κατανοήσουν τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και θα αναπτύξουν ικανότητες για την επίλυση προβλημάτων στον εκπαιδευτικό τομέα.

Περιεχόμενο Μαθήματος:

1. Εισαγωγή στην Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης
   • Ορισμοί και βασικές έννοιες
   • Ιστορική εξέλιξη και θεωρητικά πλαίσια
   • Σκοποί και στόχοι της εκπαιδευτικής διοίκησης
2. Θεωρίες και Μοντέλα Διοίκησης
   • Κλασικές θεωρίες διοίκησης (Taylor, Fayol, Weber)
   • Σύγχρονες θεωρίες διοίκησης (συστημική θεωρία, θεωρία της ανθρώπινης σχέσης)
   • Μοντέλα εκπαιδευτικής διοίκησης
3. Διοικητικές Λειτουργίες στην Εκπαίδευση
   • Προγραμματισμός και στρατηγική
   • Οργάνωση και δομή
   • Καθοδήγηση και ηγεσία
   • Έλεγχος και αξιολόγηση
4. Ηγεσία στην Εκπαίδευση
   • Θεωρίες ηγεσίας (χαρακτηριστικών, συμπεριφορικών, καταστασιακών)
   • Στυλ ηγεσίας και αποτελεσματικότητα
   • Ανάπτυξη ηγετικών δεξιοτήτων
5. Εκπαιδευτική Πολιτική και Σχεδιασμός
   • Διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής
   • Στρατηγικός σχεδιασμός στην εκπαίδευση
   • Ανάλυση και αξιολόγηση πολιτικών
6. Διοίκηση Οικονομικών Πόρων
   • Προϋπολογισμός και χρηματοδότηση
   • Διαχείριση οικονομικών πόρων
   • Αποδοτικότητα και διαφάνεια στη διαχείριση πόρων
7. Διαχείριση Αλλαγών και Καινοτομίας
   • Θεωρίες και μοντέλα διαχείρισης αλλαγών
   • Εφαρμογή καινοτομιών στην εκπαίδευση
   • Αντίσταση στην αλλαγή και στρατηγικές αντιμετώπισης
8. Διοίκηση Σχολικών Μονάδων
   • Οργάνωση και διοίκηση σχολικών μονάδων
   • Ρόλοι και αρμοδιότητες διευθυντών
   • Συνεργασία με τοπικές κοινωνίες και γονείς
9. Ποιότητα και Αξιολόγηση στην Εκπαίδευση
   • Διασφάλιση ποιότητας στην εκπαίδευση
   • Μέθοδοι και τεχνικές αξιολόγησης
   • Βελτίωση της εκπαιδευτικής ποιότητας
10. Νομικό Πλαίσιο και Εκπαιδευτική Νομοθεσία
    • Νομοθετικές ρυθμίσεις στην εκπαίδευση
    • Δικαιώματα και υποχρεώσεις εκπαιδευτικών και μαθητών
    • Νομικά ζητήματα στη διοίκηση της εκπαίδευσης

Αυτό το μάθημα παρέχει μια ολοκληρωμένη βάση γνώσεων και δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για την επιτυχή οργάνωση και διοίκηση εκπαιδευτικών μονάδων και συστημάτων, εξοπλίζοντας τους φοιτητές με τα εργαλεία που χρειάζονται για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σύγχρονου εκπαιδευτικού περιβάλλοντος.

Η διπλωματική εργασία αποσκοπεί ώστε οι φοιτητές/τριες να αναπτύξουν τις ερευνητικές τους δεξιότητες και τις ικανότητες τους ώστε να μπορέσουν να εκπονήσουν ερευνητική εργασία με ποιοτικά χαρακτηριστικά υψηλού επιπέδου, ώστε να έχουν λάβει την κατάλληλη προετοιμασία για να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε διδακτορικό επίπεδο. Οι φοιτητές/τριες καθοδηγούμενοι από ένα επόπτη ακαδημαϊκό καθηγητή, αναλαμβάνουν την εκπόνηση μιας εργασίας 14.000 έως 16.000 λέξεων σε θεματολογία σχετική με τα διδασκόμενα αντικείμενα του προγράμματος σπουδών.

Η εκπόνηση της Διπλωματικής Εργασίας θα πρέπει να ολοκληρωθεί σε διάστημα ενενήντα ημερών ενώ η όλη προετοιμασία που σχετίζεται με την επιλογή του θέματος, την ερευνητική πρόταση κ.α. θα πρέπει να ξεκινήσει νωρίτερα. Οι φοιτητές/τριες που επιλέγουν την εκπόνηση Διπλωματικής εργασίας, θα έρθουν σε επαφή με τον συντονιστή του μεταπτυχιακού προγράμματος, ώστε να δηλώσουν την επιθυμία τους για εκπόνηση διπλωματικής και να προτείνουν τον επιθυμητό επόπτη καθηγητή που θα τους καθοδηγήσει στην ολοκλήρωση του ερευνητικού τους έργου. Παράλληλα θα δηλώσουν και το ερευνητικό θέμα με το οποίο θα ασχοληθούν. Ο επιλεγόμενος επόπτης και ο εκπονητής φοιτητής/τρία, θα προγραμματίσουν τηλέ-συναντήσεις, ώστε σε τακτά περιοδικά διαστήματα να προβαίνουν σε επισκόπηση της προόδου εκπόνησης της Διπλωματικής Εργασίας και της τήρησης του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος. Μέσα από τις τηλέ-συναντήσεις επόπτη και φοιτητή/τριας επιλύονται οι τυχόν απορίες και ζητήματα που ανακύπτουν κατά την εκπόνηση.

Οι φοιτητές μετά την ολοκλήρωση των τριών πρώτων εξαμήνων και την συμπλήρωση των 90 ECTS (Πιστωτικές Μονάδες), πραγματοποιούν 500 ώρες πρακτικής άσκησης (200 ώρες φόρτος εργασίας μαθήματος και 300 ώρες παρακολούθηση και συμμετοχή σε παρεμβατικές δράσεις), σε δομές Ειδικής Αγωγής, Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και εκπαίδευσης, Σχολικές μονάδες γενικής αγωγής που φοιτούν μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ΚΕΔΔΥ ή Δημόσια Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα και Τμήματα  Ένταξης των Σχολικών Μονάδων. Κάθε φοιτητής/τρία είναι υπεύθυνος/η για την τήρηση παρουσιολογίου κατά τη διάρκεια υλοποίησης της πρακτικής άσκησης σε όλες τις δομές, το οποίο υπογράφεται από τον υπεύθυνο της δομής. Ο/η φοιτητής/τρία τηρεί ατομικό φάκελο πρακτικής άσκησης, στον οποίο φυλάσσει τα παρουσιολόγια, τα πρωτόκολλα παρατήρησης και τις εργασίες που υλοποιούνται στα πλαίσια της πρακτικής άσκησης.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι μεταπτυχιακοί/ές φοιτητές/τριες (ΜΦ) θα είναι σε θέση να:

• συνδέουν και θα επαναπροσδιορίζουν στην πράξη τις γνώσεις που απέκτησαν από τις σπουδές τους πάνω σε ζητήματα ειδικής παιδαγωγικής, μεθοδολογικής και διδακτικής φύσεως,
• σχεδιάζουν ψυχοπαιδαγωγικά πρωτόκολλα αξιολόγησης,
• δημιουργούν ψυχοπαιδαγωγικά πρωτόκολλα παρέμβασης,
• εφαρμόζουν εμπεριστατωμένες διδακτικές μεθόδους και τεχνικές στην εκπαίδευση μαθητών/τριών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες,
• αξιολογούν την επίδοσή τους κατά την εφαρμογή των πρωτοκόλλων αξιολόγησης και παρέμβασης μέσω των αυτό-αναφορών (ημερολόγιο και αυτό-αναφορικά ερωτηματολόγια),

συνεργάζονται με συναδέλφους για την υλοποίηση των ψυχοπαιδαγωγικών πρωτοκόλλων αξιολόγησης και παρέμβασης, ερμηνεύουν τα αποτελέσματα της παρέμβασής τους.